Mówią Wieki
  • Miękczący wpływ dawnych samogłosek

    16.01.2021
    16.01.2021

    W podręcznikach do gramatyki historycznej można znaleźć informację, że w języku polskim wskutek wokalizacji jerów przednich powstała samogłoska ‘e (zmiękczająca poprzedzającą spółgłoskę). Dlaczego więc z prasłowiańskich słów z jerem przednim w pozycji mocnej: *lьnъ, *lьvъ, *ocьtъ, *tьstь mamy współcześnie w polszczyźnie formy: len (zamiast lien), lew (zamiast liew), ocet (zamiast ociet), teść (zamiast cieść)? Pozdrawiam.

  • na dłuższą metę?
    24.01.2008
    24.01.2008
    Czy wyrażenie na dłuższą metę jest sensowne? Przecież meta to linia przecinająca tor (bieżnię), a zatem znaczenie ma nie długość mety, ale jej odległość od linii startu. Czy w związku z tym poprawniejsze nie jest wyrażenie na dalszą metę, czyli w dłuższym okresie, w dłuższej perspektywie?
  • na przestrzeni wielu lat
    12.09.2014
    12.09.2014
    Szanowni Państwo,
    dawno temu, kiedy zdawałam egzamin wstępny na studia, zostałam zbesztana przez profesora przeprowadzającego ze mną rozmowę, ponieważ w podaniu napisałam: „na przestrzeni wielu lat…”. Profesor zadał mi pytanie, czy uważam, że przestrzeń ma czas. Przeżyłam to bardzo, na studia się dostałam i przez pięć lat słyszałam podczas wykładów to sformułowanie. Do dziś zadaję sobie pytanie, czy oburzenie profesora było uzasadnione. Bardzo proszę o odpowiedź.
  • Na Ukrainę czy do Ukrainy?

    17.11.2021
    17.11.2021

    Dzień Dobry. Skoro mówimy do w kontekście państwa (do Polski, do Dominikany, do Rosji), to dlaczego mówimy na Ukrainę, na Białoruś? Czy to wersje niepoprawne i powinno się mówić do i w w zestawieniu z tymi krajami?

  • nie tylko Niemcy
    1.06.2004
    1.06.2004
    1. Czy słowo Niemcy – kraj i naród – pochodzi, jak mnie w szkole uczono, od nie mówi, czy raczej od grupy ludności nemetów, którzy od II wieku p.n.e. do III wieku n.e. zamieszkiwali okolice obecnego Karlsruhe, skąd pochodzą zresztą liczne „skorupy” wykopane 30 km na zachód od Łodzi?
    2. Czy słowa chlipać i siorbać nie pochodzą przypadkiem od arabskiego Chlip 'mleko' i szorba 'zupa"?
    Ukłony,
    P.Kozmiński
  • Od kiedy szłem zamiast szedłem?
    29.11.2018
    29.11.2018
    Czy da się ustalić od kiedy w Polsce mówiło się poszłem, przyszłem, jaka jest pokrótce historia użycia, oraz ewentualnie kiedy jednoznacznie oznaczono to jako błędne?
  • Orkan
    10.06.2010
    10.06.2010
    W moim mieście jest klub, który zwie się Orkan. Czy ja wybieram się na mecz Orkana, czy Orkanu? Wszystkie lokalne gazety, jak i redaktorzy telewizyjni piszą i mówią zawsze o meczach lub stadionie Orkana, nie Orkanu. Biorąc pod uwagę orkan jako wiatr, to wydaje się, że stadion jest jednak Orkanu. Tym bardziej że jeśli już określa się miejsce sklepu położonego obok stadionu, mówi się koło Orkanu :)
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Rafał Samborski
  • ortografia a historia języka
    13.05.2015
    13.05.2015
    Dzień dobry,
    dlaczego w językach słowiańskich podobne słowa mają różną ortografię? Np. skoro po rosyjsku pułkownik to połkownik, to dlaczego w tym słowie piszemy u zwykłe? Dlaczego mamy puchar przez u zwykłe i ch, a Czesi maja pohár przez samo h? Albo dlaczego polski chuligan jest przez ch, a inni huligani są przez samo h?
    Pozdrawiam
    Zdzisław K.
  • Orzeczenie imienne a orzeczenie modalne

    13.05.2024
    13.05.2024

    Dzień dobry,

    czy czasownik „być” zawsze musi być używany w połączeniu z imiesłowem biernym czasowników niedokonanych (tak wyczytałem w poradni językowej jednego z uniwersytetów)? Mam bowiem takie zdanie: „Forma zajęć musi być dobrana do wieku uczestników”. Czy jest ono błędne i „być” koniecznie należy zmienić na „zostać”?

  • osobliwy książę
    17.06.2002
    17.06.2002
    Przygotowując się do egzaminu na studia spotkałam sie z pytaniem: „na czym polegają osobliwości fleksji wyrazów: imię, cielę oraz książę”. Mam trudności ze znalezieniem odpowiedzi na cześć dotyczącą wyrazu książę. Proszę o pomoc.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego